1 września 2023 i Gugiel.
To jest oczywiście data rozpoczęcia nowego roku szkolnego. Roku szkolnego, w którym min. Czarnek chce wprowadzić do szkół łacinę (tak donoszą prześmiewcze media https://tohistoria.pl/lacina-wraca-do-szkol-w-sieci-histeria-i-wiele-fake-newsow-a-jak-jest-naprawde/). Moim zdaniem chwała jemu za to, ale mam wątpliwości skąd weźmie odpowiednie kadry.
Od razu przyznaję się bez bicia: w 1981 roku w liceum wybrałem klasę z łaciną i nie żałuję. Wałkowałem ją do 1985 roku do tego stopnia, że przed maturą chodziliśmy na korepetycje aby spokojniej zdać na filologię klasyczną. Nasza nauczycielka wykazała się przy tym niebywałą w dzisiejszych czasach etyką zawodową i skierowała nas na te korepetycje do swojej koleżanki po fachu. Do dzisiaj pamiętam, jak musieliśmy się wspinać na czwarte piętro poniemieckiej kamienicy. Dlaczego piszę "my"? Ponieważ chodziłem na te korepetycje z kumplem z tej samej klasy. Ja sobie jednak tę filologię w ostatniej chwili odpuściłem, ale mój kumpel nie i został wykładowcą łaciny na UWr. Później też sobie odpuścił i jest znany (nawet na świecie) z czegoś zupełnie innego. Po kilku latach spędzonych na SN zaczynam się zastanawiać, czy nie lepiej byłoby jednak tę filologię klasyczną skończyć, zakładając, że miałbym jakiś dostęp do starych archiwów. No, ale to trzeba jeszcze dobrze przetłumaczyć. I tu pomocną dłoń wyciąga tłumacz Google, na którym będą się opierali nauczyciele łaciny.
Jak ta pomocna dłoń wygląda? Ponieważ mam problemy z kręgosłupem i staram się być twardzielem, powtarzam sobie podczas wnoszenia zgrzewki wody mineralnej na siódme piętro (winda zdechła na półtora tygodnia) "nie poddawaj się, to tylko ból". Postanowiłem sprawdzić, jak to będzie po łacinie wg. tłumacza: non cedere, suus 'iustus dolore.
Moje podejrzenia wzbudziło słowo cedere.
Cedere wg. Google to ustąpić.
Po przełożeniu wajchy w słowniku okazało się, że po łacinie ustąpić to cedant to, a po ponownym przełożeniu wajchy z łaciny na polski niech ustąpią. To dość duża różnica.
I jeszcze wspomnę wierszyk, którego musiałem się nauczyć na pamięć: "Aurea prima sata est aetas..."
"Sata est" to wg. Google "zasiano".
A "zasiano" to wg. Gogle to "seminatum".
Przypomina mi się notka @valsera o tajemniczym translatorskim pudełeczku chińskim, przy pomocy którego mogli się dogadać.
tagi: tłumaczenia translator łacina
|
atelin |
| 15 marca 2023 10:14 |
Komentarze:
|
tomasz-kurowski @atelin |
| 15 marca 2023 14:01 |
Z tego, co czytałem, to dla większości par języków translator Google nie tłumaczy bezpośrednio, a jedynie z pierwszego języka na angielski, a następnie z angielskiego na drugi język. A każdy krok to okazja do sknocenia czegoś.
|
|
tomasz-kurowski @tomasz-kurowski 15 marca 2023 14:01 |
| 15 marca 2023 14:04 |
Jednym z głównych problemów współczesnych translatorów opartych na sieciach neuronowych (a także ogólnie aplikacji podobnych do ChatGPT) jest to, że łatwo przychodzi im przekonujące zmyślanie. Jeśli dawny translator czegoś "nie zrozumiał" - potknął się na nieznajomości żargonu, slangu, archaizmu, na jakiejś wieloznaczności, błędzie gramatycznym, etc. - to z reguły skutkowało to oczywistym dla użytkownika nonsensem. Wiadomo więc było, że coś jest nie tak i wymaga uwagi. Współczesny translator wypluje z siebie coś wyglądającego sensownie, choćby miał to niemal całkiem z powietrza, na podstawie bardzo luźnych "skojarzeń", zmyślić.
|
ahenobarbus @tomasz-kurowski 15 marca 2023 14:04 |
| 15 marca 2023 14:16 |
Plus. To może być znakomita notka do rozwiązywania podobnych problemów:)
Ja miałem ostatnio inny problem bo zacząłem korzystać z obiektywu google do tłumaczenia książek które posiadam w językach innych niż angielski. Działa w miarę poprawnie. Mniej więcej na podstawie ogólnych kompetencji językowych wiem, kiedy translator coś "zjadł" albo przeinaczył. Zresztą zawsze można coś sprawdzić.
Ale trafiłem na pewną zagwozdkę. W francuskim tekście o portach Langwedocji ( z lat 40 tych XX w.) jest słówko hongroise, które znaczy tyle co węgierskie. Sprawdziłem w słownikach i to słowo nie ma innego znaczenia. Jakoś nie wierzę w obecność Węgrów w XI w. w Langwedocji więc nie wiem czy to słowo mogło znaczyć kiedyś coś innego, a dzisiejsze słowniki o tym nie wspominają?
|
|
atelin @tomasz-kurowski 15 marca 2023 14:04 |
| 15 marca 2023 14:18 |
Może tak być, ale czy powinno w porównaniu do chińskiego pudełeczka?
|
|
atelin @ahenobarbus 15 marca 2023 14:16 |
| 15 marca 2023 14:56 |
Może chodzi o potomków Rzymian, którzy na terenach Węgier uprawiali winorośle. Przenieśli się do Francji..., taka tam migracja. Nie wiem co dalej.
|
Pioter @atelin |
| 15 marca 2023 15:01 |
Pamiętam jak kiedyś Daniken (ten od starożytnych kosmonautów) opisywał dowody na pobyt kosmitów na Ziemi.
A robił pewien eksperyment ze studentami. Jednej grupie dawał do przetłumaczenia na łacinę tekst z NASA o starcie rakiety, a drugą prosił o przetłumaczenie tektu ułożonego przez pierwszą grupę na angielski, nie mówiąc wogóle o co chodzi. Otrzymywał z tego zamiast tekstów technicznych jakieś teksty mistyczne.
Tak więc nie tylko mechaniczne translatory robią takie numery.
|
|
atelin @atelin 15 marca 2023 14:56 |
| 15 marca 2023 15:06 |
Coś na kształt Olendrów?
|
zw @ahenobarbus 15 marca 2023 14:16 |
| 15 marca 2023 18:00 |
Najazd Węgrów z 925 r. przez Lombardię i Prowansję dotarł aż na ziemię hrabiów Tuluzy. Był bardzo niszczący więc mógł być dobrze zapamiętany. Poza tym w XI wieku i na początku XII na Węgrzech powstały 4 filie opactwa Saint-Gilles.
|
|
ahenobarbus @zw 15 marca 2023 18:00 |
| 15 marca 2023 18:25 |
Dzięki, to cenne informacje!
|
|
tomasz-kurowski @ahenobarbus 15 marca 2023 14:16 |
| 15 marca 2023 18:47 |
W odróżnieniu od zw nie wiem nic o Węgrach we Francji, ale w podobnych sytuacjach (t.j. próbując zrozumieć teksty historyczne) czasem posiłkuję się korpusami zamiast słowników, szukając - zamiast definicji - samego słowa w kontekście, w którym się pojawiało. Dla języka angielskiego są pod to świetne zasoby pod adresem https://www.english-corpora.org/ (wymaga darmowej rejestracji), gdzie wybieram sobie na przykład bazę danych EEBO i mogę wyszukiwać słowa wraz z kontekstem wśród tekstów z lat 1470-1690.
Zapewne dla francuskiego i innych języków również istnieją podobne zasoby.
|
|
tomasz-kurowski @atelin 15 marca 2023 14:18 |
| 15 marca 2023 18:54 |
Coś mi zaświtało z tą valserową notką, ale nie potrafię jej odnaleźć.
|
|
ahenobarbus @tomasz-kurowski 15 marca 2023 18:47 |
| 15 marca 2023 18:55 |
Dzięki za podpowiedź! Sprawdziłem w tamtym tekście podpowiedź zw i Węgrzy mają sens. Dziwne miejsce ta Langwedocja i Fraxinatum https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Fraxinet, Port-Sarrasin https://en.m.wikipedia.org/wiki/Maguelone_Cathedral i jeszcze Węgrzy w tym samym czasie i miejscu.
|
bolek @ahenobarbus 15 marca 2023 18:25 |
| 15 marca 2023 19:13 |
Tutaj jest jakaś wzmianka ->http://www.nemausensis.com/Nimes/InvasionHongrois923.htm
|
|
bolek @zw 15 marca 2023 18:00 |
| 15 marca 2023 19:14 |
Chyba nawet wcześniej -> https://shs.hal.science/halshs-00004648/document
|
|
zw @ahenobarbus 15 marca 2023 18:25 |
| 15 marca 2023 19:18 |
Nie ma problemu. Chciałem kiedyś zobaczyć relikty opactwa w Somogyvar, gdzie były silne wpływy langwedockie, ale po tym, co ostatnio wyprawiają Węgrzy, trochę mi się odechciało wyjazdów do nich.
|
|
ahenobarbus @zw 15 marca 2023 19:18 |
| 15 marca 2023 19:28 |
@bolek dzięki, poczytam później:)
Swoją drogą jak byłem oglądać tiraz Rogera w Wiedniu to w tym samym muzeum była szabla węgierska z chyba XI w. Szczerze mówiąc nieco arabski "styl" no ale może to przypadek
https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=object;EPM;at;Mus22;26;en
|
|
atelin @tomasz-kurowski 15 marca 2023 18:54 |
| 15 marca 2023 20:17 |
Ja też nie. Ale było o translatorze,.może Pan @valser pomoże...?
|
|
zw @bolek 15 marca 2023 19:14 |
| 15 marca 2023 20:40 |
Ten IX wiek w tytule artykułu dotyczy pojawienia się w źródłach klasztoru Saint-Gilles, o którym nie raz pisał Gospodarz. Niżej w tekście jest o ufundowaniu opactwa Somogyvar, to był koniec XI w.
|
MarekBielany @atelin |
| 15 marca 2023 22:54 |
Było tak, że biel można otrzymać z mieszania czerwonego-zielonego-niebieskiego koloru.
Z ang. RGB.
Pomińmy R, które po rozpruciu górnego brzuszka ... skręca.
A jak ktoś sepleni, to RGB jest słychać jak LGP.
P.S.
Komu to jest potrzebne ?
|
kskiba19 @atelin |
| 16 marca 2023 01:50 |
Do dzisiaj żałuję, że łacinę miała tylko klasa humanistyczna. Chociaż wtedy to bym pewnie klął jak szewc.
|
cbrengland @atelin |
| 16 marca 2023 02:08 |
Język, to komunikacja. Ok, czasem i literatura, niech będzie, że i poezja.
Google Translator jest dlatego narzędziem ze wszech miar znakomitym. Dzisiaj, można z translatorem Google porozumieć się z każdym w świecie, po prostu. Ok, powiedzmy, że prawie z każdym. Ale wszystkie ważniejsze języki świata w tym translatorze są. I nie jest to ważnym, że czasem to tłumaczenie jest właśnie kulawe. Gdyż tak bywa. Ważniejszym jest, że jeden z drugim się dogada.
_________
|
|
atelin @cbrengland 16 marca 2023 02:08 |
| 16 marca 2023 10:03 |
Jak to jest, że mnie zablokowałeś, a ja nie mogę zablokować Ciebie? Wypad gościu!